Echografie? Dat is iets voor de fysiotherapeut!

Echografie wordt al jaren ingezet voor de diagnostiek van musculoskeletale aandoeningen. Van origine is het de radioloog die deze beelden maakt en beoordeelt. Dat is natuurlijk hartstikke mooi, maar wie is dé specialist op het gebied van beweging? En wie ziet patiënten vaak als eerste als het gaat om klachten aan het houdings- en bewegingsapparaat? Dat ben jij! Waarom zou je echografie dan niet aan jouw handelen toevoegen?

In dit artikel lees je waarom echografie bij uitstek in het arsenaal van de fysiotherapeut thuishoort en wat echografie voor jouw therapeutisch handelen betekent.

Blind vertrouwen in jouw fysiotherapeutisch onderzoek?

Vertrouw jij blind op jouw anamnese en lichamelijk onderzoek? Is dat wel altijd een goed idee? Niet elke patiënt laat zich namelijk even gemakkelijk onderzoeken. Zeker niet wanneer deze hevige (pijn)klachten heeft. Bovendien hebben veel onderzoekstechnieken en tests een lage betrouwbaarheid. En lang niet alle aandoeningen zijn via regulier fysiotherapeutisch onderzoek te identificeren. Het stellen van de juiste diagnose is dan lastig, zo niet onmogelijk. Een foutieve diagnose leidt tot het starten van verkeerde of suboptimale therapieën met veelal teleurstellend resultaten. Aanvullend onderzoek is dus gewenst.

Tot een aantal jaar geleden was echografie-apparatuur erg duur en daarmee haast onbereikbaar voor de reguliere particuliere praktijk. Gelukkig was vroeger niet álles beter en zijn tijden veranderd.  

Inmiddels is de apparatuur betaalbaar, zijn er goede echografie-opleidingen voor alle niveaus en specialismen. De rem om te starten met musculoskeletale echografie is of kan er dus af bij fysiotherapeuten. Met alle positieve gevolgen voor hun patiënten en praktijk van dien. Daarover later meer.

Bekijk de echoapparaten

Loesje uitspraak2

Niet alleen voor diagnostiek

Echografie is in eerste instantie bedoeld om het diagnostisch proces te verbeteren en jouw vermoedens als fysiotherapeut met betrekking tot een lichamelijke klacht te bevestigen of ontkennen. Zo zijn veel van de pathologieën uit de dagelijkse fysiotherapiepraktijk zichtbaar te maken met echografie. En verandert een echo regelmatig het behandelplan doordat zaken aan het licht komen die anders onopgemerkt zouden blijven.

Goed om te weten is dat voor het maken van een echo geen contra-indicaties bestaan. Zelfs mensen met een pacemaker, implantaten, claustrofobie of zwangere vrouwen zijn zonder problemen te scannen. Dit in tegenstelling tot andere beeldvormende technieken.

Door echografie te gebruiken als fysiotherapeut kun je veel zaken in kaart brengen, waaronder:

  • Herstel belemmerende factoren
  • Tendinopathieën
  • Calcificaties
  • Spierrupturen
  • Ligamentletsels
  • Bursitiden
  • Haematomen
  • (Bepaalde) fracturen
  • Zenuwpathologie

Echografie therapeutisch inzetten?

Echografie inzetten binnen de fysiotherapie is niet alléén voor diagnostische doeleinden. Het is ook in te zetten om bijvoorbeeld de voortgang van het behandeltraject te evalueren. Ook wordt echografie tegenwoordig steeds vaker therapeutisch gebruikt.

Het, al dan niet in samenwerking met een arts, uitvoeren van echogeleide interventies bijvoorbeeld. Denk aan injecteren, aspireren of het toepassen van percutane electrolyseDit is in veel gevallen niet aan te raden zonder echo. Door de positie van de naald te controleren kom je precies daar uit waar je zijn moet. Ook echografie inzetten als feedbacksysteem om aanspanningspatronen te trainen is een mogelijkheid. Dit valt onder de noemer rehabilitative ultrasound imaging (RUSI).

Tot slot mag je de waarde van het gebruik van echografie voor jouw patiënten niet onderschatten. Lees het interessante wetenschappelijk artikel dat hierover geschreven is. Zo stelt het echografisch onderzoek hen gerust wanneer er geen (ernstige) afwijkingen worden gevonden. Het helpt om hun probleem te begrijpen en beter met de klachten om te gaan. En de therapietrouw neem toe wat in grote mate het effect van de behandeling bepaalt.

"Het bevestigen of uitsluiten van specifieke pathologie met echografie zorgt voor een specifieker behandelplan met grotere effectiviteit. Bijvoorbeeld het onderscheid tussen een Haglunds syndroom en een achilles tendinopathie is met echo zonder twijfel vast te stellen en zeer bepalend voor mijn behandelbeleid".

Kasper Kruijdenberg van Kruijdenberg centrum voor fysiotherapie en fysiofit

Jij kent jouw patiënt het beste

Het feit dat jíj als therapeut het echo-onderzoek uitvoert is een grote pré. Jij kent immers het verhaal van de patiënt, voert het lichamelijk onderzoek uit en moet met een plan van aanpak komen. Dat laatste is heel moeilijk als je niet weet wat jouw patiënt mankeert. Echografie biedt jou dan extra inzicht.

Je kunt iemand met een echotoestel dynamisch onderzoeken en zien wat er onder de oppervlakte gebeurt tijdens een provocerende beweging (video 1). Of je bekijkt iemand met echografie die minder gemakkelijk lichamelijk te onderzoeken is. In combinatie met de anamnese doe je zodoende toch een gefundeerde uitspraak over de (mogelijke) oorzaak, ernst en eventuele herstelbelemmerende factoren (afb. 1).

Maar dit zijn zeker niet de enige voordelen van echografie...

Partiele ruptuur achillespees3

Afbeelding 1. Links: partiële ruptuur van de achillespees. Rechts: gezonde achillespees

Nog meer voordelen

  • Echografie is meteen inzetbaar bij het 1e consult en dient als nulmeting voor latere evaluaties. Het dwingt je tot gedetailleerde anatomische kennis en doorgronding van het samenspel van weefsels.
  • Het echobeeld geef je direct (digitaal) aan jouw patiënt mee of gebruik je in de communicatie naar verwijzer/huisarts.
  • Met wat ervaring voer jij een compleet echografisch onderzoek in relatief korte tijd uit.
  • Je vergelijkt gemakkelijk en snel links-rechts.
  • De patiënt hoeft niet op de wachtlijst voor de afdeling radiologie en weet direct wat er aan de hand is.

Video 1. Dynamische opnames van de schouder.

Echografist word je niet van de ene op de andere dag

Er gaan heel wat uren oefenen en studeren overheen voordat je jezelf een goede echografist kunt noemen. Het vergt inspanning om echo-onderzoek gestructureerd en op vlotte wijze uit te voeren. Een vereiste is dan ook dat je met een flinke dosis enthousiasme aan het leerproces begint. Met een zorgvuldig uitgestippeld opleidingstraject en voldoende tijd zijn alle ingrediënten aanwezig om jezelf te ontwikkelen tot een goede echografist.

Het kan echt! De duizenden fysio’s die je voorgingen zijn hiervan het bewijs.

Hoe dat opleidingstraject eruit ziet, bepaal je helemaal zelf. Net als de mogelijkheden van echografie zijn de opleidingsmogelijkheden bij het Nt-e (powered by Fyzzio) vrijwel eindeloos. Hier leer je alles wat nodig is om een goede echo te maken.

Met alleen een mooi echobeeld ben je er nog niet. Het juist interpreteren van de beelden is lastig. Wat is normaal en wat is afwijkend? Is deze afwijking de oorzaak van het probleem of slechts een gevolg of toevalsbevinding? Heb ik te maken met een afwijking door een verkeerde scantechniek (artefact)?

Oefening baart ook hier kunst. Het is een kwestie van veel verschillende mensen met én zonder klachten scannen. Links met rechts vergelijken. Blijven luisteren naar je patiënt en de echobevindingen aan anamnese en lichamelijk onderzoek koppelen. Niet alles wat je ziet kán of móet je namelijk behandelen.

treat the man not the scan

Je bent vrij om te kiezen in welke richting jij je wilt ontwikkelen. Richt jouw praktijk zich op klachten aan de onderste extremiteit of werk je juist in een handencentrum? De opleidingstrajecten zullen er totaal verschillend uitzien. Het doel is in beide gevallen hetzelfde; jouw patiënten de best mogelijke zorg bieden!

Ook na afronding van de opleiding helpen we je verder. We snappen dat je in de praktijk nog behoefte hebt aan ondersteuning. Die biedt Fyzzio o.a. in de vorm van de Fyzzio musculoskeletale echografie mentorgroep op Facebook. Hier kun je altijd casussen en vragen voorleggen aan collega-echografisten en docenten van het NT-e (afb. 2). Mentorgroep Fyzzio musculoskeletale echografieMentorgroep Fyzzio musculoskeletale echografie vb 2

Afbeelding 2. Voorbeeld casus uit Fyzzio musculoskeletale echografie mentorgroep op Facebook

Welke investering is nodig om te starten met echografie?

Starten met echografie vergt niet alleen een investering in tijd en opleiding, je hebt ook een echoapparaat nodig. Deze zijn tegenwoordig in elke prijsklasse te koop. Naarmate je hogere eisen aan het toestel stelt, zal de prijs vanzelfsprekend oplopen.

Bekijk de echoapparaten

Hoe financier je dat? Dat kan door het aanspreken van eigen financiële middelen. Prima, maar dat hoeft niet. Steeds meer fysiotherapeuten besluiten tot het leasen van hun praktijkinventaris. Met leasing blijft jouw eigen kapitaal vrij beschikbaar voor andere uitgaven. Het huren van apparatuur is altijd duurder, ook wanneer de huurperiode renteloos is. Dit kan enkele duizenden euro’s schelen. Zo heeft leasen via Fyzzio een aantal aanwijsbare voordelen:

  • Het gaat om 100% financiering, zodat je liquide middelen niet worden aangesproken.
  • Het maandelijkse leasebedrag blijft over de gehele periode gelijk. Je weet dus waar je aan toe bent en het is eenvoudig voor jouw boekhouding.
  • Fiscaal word je direct eigenaar van de nieuwe apparatuur. Je behoudt daarom het recht op fiscale voordelen wat betekent dat de rente volledig aftrekbaar is en je normaal op jouw apparatuur afschrijft.
  • Na afloop van de leaseperiode (5 jaar) is het apparaat ook juridisch jouw eigendom.

En dan de hamvraag: hoe verdien jij deze investering in een echo apparaat terug?!

Naast fysiotherapeut ben je ook ondernemer, dus brandt de vraag; hoe verdien ik mijn investering terug? Dat kan sneller gaan dan je denkt. Fysiotherapeuten die al met echografie werken, geven aan dat zij door het gebruik van echografie 2 tot 4 extra patiëntaanmeldingen per week naar de praktijk halen.

Dit komt enerzijds doordat patiënten via DTF bewust kiezen voor jouw praktijk met echodiagnostiek. Anderzijds geven verwijzers aan eerder en specifieker door te verwijzen. Er vanuit gaande dat één patiënt gemiddeld 250 euro omzet oplevert (9 behandelingen á €28 per zitting). Zo is die nieuwe aanwas van patiënten al snel goed voor zo’n 25.000 tot 50.000 euro extra omzet per jaar. Tel uit je winst!

 

Literatuurlijst:






Deel dit met een collega: